“Το Πανεπιστήμιο εκτός από την παιδεία, εκπαίδευση, πολιτισμό και έρευνα πρέπει να γίνει και ένας αναπτυξιακός βραχίονας για την περιοχή του. Η χώρα χρειάζεται ένα παραγωγικό μοντέλο, στο οποίο σημαντικό ρόλο έχει η αξιοποίηση πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων για προσέλκυση επενδύσεων με την ενίσχυση ερευνητικών αποτελεσμάτων για να παραχθεί καινοτομία, επιχειρηματικότητα και προϊόντα”: Αυτό τονίζει ο Καλαματιανός πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών Χρήστος Μπούρας σε συνέντευξή του στην “Ε”.
Επισημαίνει ότι “παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις στην μη εκκίνηση του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης για τα Πανεπιστήμια. Υπάρχει παντελής έλλειψη εδώ και 1 1⁄2 χρόνο πόρων για έργα και υπηρεσίες στα Πανεπιστήμια, λόγω της μετάβασης από το παλιό ΠΔΕ στο νέο ΕΣΠΑ”.
Ο Χρ. Μπούρας σημειώνει ότι “σημαντικό θέμα το οποίο όμως είναι θύμα της ατολμίας και του πολιτικού κόστους, είναι ο ακαδημαϊκός χάρτης των πανεπιστημίων της χώρας, ο οποίος πρέπει να συνοδευτεί και από μια συνταγματική αναθεώρηση για το άρθρο 16. Το πολιτικό σύστημα πρέπει να συζητήσει και να συγκλίνει σε μία γενναία, αλλά απαραίτητη αλλαγή σελίδας στα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια’.
Μιλώντας για την γενέτειρά του ο Χρ. Μπούρας λέει ότι για να γίνει η Καλαμάτα πιο ελκυστική εκτιμά πως “θέλει νέα ματιά, λίγο τρέλα και να μπουν
μπροστά νέα μυαλά. Προπάντων να εμπιστευτεί φρέσκες ιδέες και ας είναι και ανατρεπτικές και έξω από τα συνηθισμένα”.
Πανεπιστήμιο έρευνας και τεχνολογίας υπάρχει στην Ελλάδα; Πανεπιστήμιο γνώσης και κατάρτισης, προσαρμοσμένο στις ανάγκες της παραγωγής, της αγοράς εργασίας είναι το ιδανικό πανεπιστήμιο; Ενα τέτοιο πανεπιστήμιο υπάρχει στην πατρίδα μας ή είναι ακόμα ζητούμενο;
“Το Ελληνικό Δημόσιο Πανεπιστήμιο είναι σε πολύ καλή κατάσταση διεθνώς, δεδομένων των προβλημάτων που αντιμετωπίζει σχετικά με την στελέχωση, την υποχρηματοδότηση και τον εργαστηριακό εκπαιδευτικό και ερευνητικό εξοπλισμό. Μερικά δε ελληνικά πανεπιστήμια είναι μέσα στα καλύτερα στον κόσμο. Το Πανεπιστήμιο εκτός από την παιδεία, εκπαίδευση, πολιτισμό και έρευνα πρέπει να γίνει και ένας αναπτυξιακός βραχίονας για την περιοχή του. Να είναι στενά συνδεδεμένο με τις παραγωγικές δυνάμεις και να αναπτύσσει καινοτομία από την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων. Η χώρα χρειάζεται ένα παραγωγικό μοντέλο, στο οποίο σημαντικό ρόλο έχει η αξιοποίηση πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων για προσέλκυση επενδύσεων με την ενίσχυση ερευνητικών αποτελεσμάτων για να παραχθεί καινοτομία, επιχειρηματικότητα και προϊόντα. Εδώ πρέπει να δοθεί έμφαση και στη βασική έρευνα, αλλά και στην εφαρμοσμένη με στήριξη των βιομηχανικών διδακτορικών, αλλά και κοινών ερευνητικών έργων των πανεπιστημίων και ερευνητικών κέντρων με τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας. Στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα πρέπει να καλλιεργηθεί η ιδέα της επιχειρηματικότητας να αποδαιμονοποιηθούν οι παραγωγικές δυνάμεις και να ανοίξει τη συζήτηση για το άρθρο 16, για τη μεγαλύτερη αυτοτέλειά τους και να δούμε το θέμα των ιδιωτικών πανεπιστημίων με καθαρούς όρους”.
Το δημόσιο Πανεπιστήμιο έχει την στήριξη που δικαιούται από την Πολιτεία, σε οικονομικούς πόρους, εξοπλισμό κι εκπαιδευτικό προσωπικό, όπως το ζείτε από το Πανεπιστήμιο Πατρών;
“Ξεκινώ με την διαπίστωση ότι η χώρα έχει περισσότερα πανεπιστήμια σε σχέση με τις ανάγκες της και με βάση σε πόσα μπορεί να εξασφαλίσει ικανοποιητική χρηματοδότηση. Παρατηρούνται μεγάλες καθυστερήσεις στην μη εκκίνηση του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης για τα Πανεπιστήμια. Υπάρχει παντελής έλλειψη εδώ και 1 1⁄2 χρόνο πόρων για έργα και υπηρεσίες στα Πανεπιστήμια, λόγω της μετάβασης από το παλιό ΠΔΕ στο νέο ΕΣΠΑ. Η κατάσταση είναι πια προβληματική, καθώς έργα αντιμετώπισης εκτάκτων προβλημάτων, παρεμβάσεων και ανακαινίσεων σε κτήρια, συντηρήσεις και άλλα πολλά δεν εκτελούνται πια λόγω αυτού του προβλήματος. Υπάρχουν σειρά σημαντικών προβλημάτων στη φοιτητική μέριμνα που αφορούν τη κατασκευή νέων φοιτητικών εστιών και τις ανακαινίσεις των παλαιών.
Τα έργα από το ΙΝΕΔΙΒΙΜ καθυστερούν αναιτιολόγητα, με αποτέλεσμα τα κτήρια να έχουν σημαντικά προβλήματα, τα οποία κάνουν τις συνθήκες διαμονής δύσκολες. Επίσης, το κόστος σίτισης 1,80 την ημέρα ανά σιτιζόμενο δεν ανταποκρίνεται στις σημερινές συνθήκες. Τέλος, υπάρχουν ελλείψεις σε εκπαιδευτικό, διοικητικό και τεχνικό προσωπικό, λόγω της μη αναπλήρωσης όσων συνταξιοδοτήθηκαν τα χρόνια της κρίσης. Μετά τη γενναία διάθεση θέσεων στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια από το υπουργείο τώρα ήλθε η ώρα για μια γενναία ενίσχυση με προσωπικό των πανεπιστημίων. Σημαντικό θέμα το οποίο όμως είναι θύμα της ατολμίας και του πολιτικού κόστους είναι ο ακαδημαϊκός χάρτης των πανεπιστημίων της χώρας ο οποίος πρέπει να συνοδευτεί και από μια συνταγματική αναθεώρηση για το άρθρο 16. Το πολιτικό σύστημα πρέπει να συζητήσει και να συγκλίνει σε μία γενναία αλλά απαραίτητη αλλαγή σελίδας στα Ελληνικά Δημόσια Πανεπιστήμια, για να μπορούν αυτά να είναι χρήσιμα για την χώρα και διεθνώς ανταγωνιστικά. Η συζήτηση πρέπει να γίνει σήμερα, γιατί αύριο θα είναι πολύ αργά”.
Ποια είναι η συμβουλή ενός ακαδημαϊκού δασκάλου στην αγωνία των νέων, των φοιτητών που μοχθούν και σπουδάζουν, για την επαγγελματική αβεβαιότητα της επόμενης μέρας;
“Το λύκειο έχει μετατραπεί σε ένα κέντρο προετοιμασίας για τις εισαγωγικές εξετάσεις. Αυτός ο προσανατολισμός αγνοεί τη καλλιέργεια δεξιοτήτων, την ανάδειξη ταλέντων και ιδιαίτερων χαρακτηριστικών, τον επαγγελματικό προσανατολισμό, την ευρύτητα γνώσεων, την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και τέλος την ωρίμανση των νέων πολιτών σε κοινωνικά και άλλα θέματα. Ο μεγάλος αγώνας είναι για μία θέση στο πανεπιστήμιο, η οποία πιθανώς να εξασφαλίσει κάποια επαγγελματική αποκατάσταση. Η έλλειψη σοβαρής, αξιόπιστης και αποτελεσματικής μεταλυκειακής εκπαίδευσης δεν δίνει άλλη δυνατότητα. Η πολιτεία βέβαια δεν πρέπει να μείνει απαθής. Οφείλει να οργανώσει μια άριστη μεταλυκειακή εκπαίδευση, η οποία θα εξασφαλίζει προσόντα και δεξιότητες για επαγγελματική αποκατάσταση και όχι έναν ακόμα εναλλακτικό τρόπο εισαγωγής στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αυτή η μεταλυκειακή εκπαίδευση οφείλει να λαμβάνει υπόψη την οικονομία και της ανάγκες της χώρας, αλλά και τα ιδιαίτερα τοπικά χαρακτηριστικά.
Πρέπει να πούμε αλήθειες δυσάρεστες και στενάχωρες. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε τόσους πολλούς εισακτέους στα ελληνικά πανεπιστήμια, οι οποίοι μάλιστα να μην έχουν μία σαφώς ορισμένη διάρκεια σπουδών. Πρέπει να καταλάβουμε όλοι μας ότι δεν είναι πάντα λύση η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο για όλους για μια σειρά λόγων. Οφείλουμε να αναδείξουμε και να δημιουργήσουμε και νέες ευκαιρίες προς όφελος των νέων ανθρώπων και της κοινωνίας.
Διαφορετικά θα έχουμε να αντιμετωπίσουμε άνεργους αποφοίτους και αιώνιους φοιτητές. Δεν μπορεί μετά από διαδικασίες και ενέργειες χωρίς σχέδιο, χωρίς ακαδημαϊκά κριτήρια, χωρίς υποστήριξη σε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους, να δημιουργούνται πανεπιστημιακά τμήματα, με μοναδικό κριτήριο την ικανοποίηση αυστηρά και μόνο πελατειακών αιτημάτων και σχέσεων και χωρίς να απαντηθούν κρίσιμα ερωτήματα, όπως π.χ. πόσους φοιτητές μπορεί να υποστηρίξει η πολιτεία, έτσι ώστε να έχουν αξιοπρεπείς και ποιοτικές σπουδές; Πόσους
αποφοίτους και σε ποιες επιστήμες μπορεί να απορροφήσει η ελληνική οικονομία, κοκ. Επομένως η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση οφείλει να λάβει υπόψη όλα τα παραπάνω ζητήματα και να επαναπροσδιορίσει τους στόχους της. Μερικές προτάσεις είναι ότι ένας απόφοιτος της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης θα πρέπει να έχει άριστη γνώση μιας ξένης γλώσσας, ικανότητα ψηφιακών δεξιοτήτων επιπέδου ECDL, δυνατότητα να εκφράζεται γραπτά και προφορικά, αντίληψη του σύγχρονου κόσμου με βάση τα Μαθηματικά, τη Φυσική, τη Χημεία, τη Βιολογία, την Ιστορία, τη Γεωγραφία, την Οικονομία κλπ. Το να αγνοεί η Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση όλα τα παραπάνω και να επικεντρώνει σε ποιες σελίδες είναι η εξεταστέα ύλη και ποια είναι τα επικρατέστερα θέματα για την εισαγωγή στη Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, δεν προσφέρει στην ανάπτυξη της προσωπικότητας των νέων πολιτών και φυσικά ούτε στην ίδια την χώρα”.
Πανεπιστημιακό άσυλο και πανεπιστημιακή αστυνομία έχουν προκαλέσει αντιδράσεις.Ποια είναι η άποψή σας, η δική σας αλήθεια;
“Θέλω εξαρχής να δηλώσω απερίφραστα ότι είμαι κατά της μόνιμης παρουσίας της Αστυνομίας στα πανεπιστήμια. Η άποψη αυτή πηγάζει από τη πεποίθηση μου ότι κάποιοι επιδιώκουν να υπάρχουν εντάσεις εντός των πανεπιστημίων, οι οποίες πιθανά να οδηγήσουν σε ατύχημα, το οποίο θα γίνει αντικείμενο εκμετάλλευσης και αναστάτωσης. Χωρίς καμία αμφιβολία όμως χρειάζεται στα πανεπιστήμια η ύπαρξη Υπηρεσίας Φύλαξης και Προστασίας που να υπάγεται στον πρύτανη και στη Σύγκλητο. Αυτή η υπηρεσία πρέπει να είναι καλά εκπαιδευμένη και να παρεμβαίνει, όταν συμβαίνουν διάφορα γεγονότα, όπως ακριβώς σε όλο τον κόσμο. Η Αστυνομία
θα καλείται όταν συμβαίνουν παρεμβατικές ενέργειες που προβλέπει ο νόμος και αν δεν κληθεί, ο πρύτανης θα εγκαλείται για παράβαση καθήκοντος. Προφανώς, θα υπάρχουν ποινές για όσους εντός των πανεπιστημίων προχωρούν σε παρεμβατικές ενέργειες και φυσικά θα πρέπει να καλούνται να τις πληρώνουν από την περιουσία τους. Η Δικαιοσύνη και η Αστυνομία οφείλουν να λειτουργούν αποτελεσματικά και δεν πρέπει να υπάρχουν καμιάς μορφής παρεμβάσεις. Σε κάθε περίπτωση όμως το ερώτημα είναι απλό. Θέλουμε πανεπιστήμια που θα υπάρχει σεβασμός και διάλογος χωρίς εντάσεις και αντιπαραθέσεις που οδηγούν σε παρεμβατικές ενέργειες ή Πανεπιστήμια αντιπαραθέσεων και παρεμβατικών ενεργειών; Απάντηση πρέπει να δώσουν όλοι, η Ακαδημαϊκή Κοινότητα και τα πολιτικά κόμματα και μάλιστα χωρίς υποσημειώσεις. Η κάθε μορφή βίας πρέπει να είναι καταδικαστέα και να τιμωρείται με τους νόμους που ισχύουν. Η σιωπή μας είναι τελικά συνενοχή και επιτέλους πρέπει να πούμε αλήθειες”.
Καλαμάτα και Πάτρα, δύο πόλεις σημαντικές για σας. Ποιες είναι οι ομοιότητες και οι διαφορές τους;
“Ομοιότητες η θάλασσα, το λιμάνι, το βουνό και φυσικά το πανεπιστήμιο. Διαφορές, πάντα η Πάτρα κοίταζε στη Δύση ενώ η Καλαμάτα είναι πιο κλειστή. Είναι όμως δύο πόλεις με τεράστια δυναμική αν αξιοποιηθούν ευκαιρίες, αν πάψουμε να σκεφτόμαστε με παραδοσιακά εργαλεία σε μια εποχή που κυριαρχείται από αβεβαιότητες. Θέλει νέα ματιά, λίγο τρέλα και να μπουν μπροστά νέα μυαλά”.
Η Καλαμάτα των παιδικών σας χρόνων δεν έχει σχέση με τη σύγχρονη πόλη. Ποια στοιχεία της λείπουν για να την κάνουν ακόμα πιο ελκυστική;
“Η πόλη χρειάζεται να γίνει πιο ανθρώπινη. Φιλική στον πολίτη, καθαρή, να αξιοποιήσει το κάστρο και το ιστορικό κέντρο και να αναδείξει τα χαρακτηριστικά της. Να αξιοποιήσει τα αρχαιολογικά ευρήματα στην Υπαπαντή, να κατασκευαστούν οδικοί άξονες για Costa Navarino και Μάνη, να αναδειχθεί η διαδρομή Καλαμάτα - Σπάρτη, να αναδείξει την Αρχαία Μεσσήνη, να αλλάξει σελίδα στη διαχείριση των σκουπιδιών μα προπάντων να εμπιστευτεί φρέσκες ιδέες και ας είναι και ανατρεπτικές και έξω από τα συνηθισμένα. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία οι χρόνιες βεβαιότητες υποχωρούν μπροστά στο απρόβλεπτο και οι κυρίαρχες απόψεις αχρηστεύονται μέσα στη νέα πραγματικότητα. Χρειάζονται νέες μέθοδοι και τρόποι για την αντιμετώπιση της κρίσης. Η αλλαγή παραδείγματος είναι περισσότερο αναγκαία από κάθε άλλη φορά”.
Τι θα λέγατε σε μια ενδεχόμενη πρόταση να πολιτευθείτε στη Μεσσηνία, στην αυτοδιοίκηση ή στην κεντρική πολιτική σκηνή;
“Η πόρτα της πολιτικής όσο υπηρετώ τη θέση του πρύτανη είναι κλειστή για μένα. Παραμένω όμως ενεργός πολίτης και θα εκφράζω πάντα τις απόψεις μου ακόμα και αν στεναχωρώ κάποιους. Άλλωστε με ενδιαφέρει να είμαι μόνο χρήσιμος. Μην ξεχνάμε τη φράση του Νίτσε «Η Αξία του κάθε Ανθρώπου μετριέται με το πόση Αλήθεια μπορεί να σηκώσει...»”.
