Η ελληνική κοινωνία βρίσκεται σε μια εναγώνια αναζήτηση εθνικής αυτογνωσίας τονίζει ο καθηγητής Πανεπιστημίου και συγγραφέας Θανάσης Διαμαντόπουλος μιλώντας στην ¨Ε¨ για το νέο του βιβλίο «Χωρίς Στέμμα: Η αβασίλευτη του Μεσοπολέμου. Ανατομία ενός ιστορικοπολιτικού ατυχήματος» που θα παρουσιαστεί τη Δευτέρα το βράδυ στο Πνευματικό κέντρο Καλαμάτας. Ο Θανάσης Διαμαντόπουλος υποστηρίζει ότι το αποτύπωμα του παρελθόντος βαραίνει πάντα στην πολιτική συνείδηση όλων των λαών και θεωρεί ότι η χώρα μας έχει μπει σε μια νέα φάση γιατί η περίοδος 2012-2015 αναβάθμισε στις συνειδήσεις των συμπατριωτών μας την αξία του πραγματισμού έναντι του «ιδεολογισμού». Μιλώντας για την περιοχή και τις Καλαματιανές του ρίζες αποκαλύπτει ότι σκέφτεται να μετεγκατασθεί μόνιμα στην Καλαμάτα.
Κύριε καθηγητά τα βιβλία σας διαβάζονται και προκαλούν πάντα έντονο διάλογο στην κοινή γνώμη. Είναι τα θέματα; Ο τρόπος προσέγγισης και γραφής; Υπάρχει κάποια συνταγή επιτυχίας;
Νομίζω πως από το 2022 -δεν λέω το 2021 λόγω του κορωνοϊού- η ελληνική κοινωνία βρίσκεται , λόγω των συνεχών σημαντικών επετείων, σε μια εναγώνια αναζήτηση εθνικής αυτογνωσίας. Και βέβαια, κατά τα ειωθότα, διχάζεται και πολώνεται -και- για το εθνικό μας χθες. (Άλλωστε έχει λεχθεί πως συχνά οι πολιτικές μάχες του -εκάστοτε- σήμερα δίνονται για το ποιος θα έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει κατά βούληση την εικόνα του ιστορικού χθες.) Όσον με αφορά προσπαθώ να συνδυάζω μια γραφή κατά το δυνατόν ρέουσα και γλαφυρή, ει δυνατόν και χυμώδη, χωρίς όμως υπερβολές -ένας γνωστός ιστορικός είχε την καλοσύνη να γράψει πως στο έργο μου ο καταξιωμένος επιστήμονας συναντά τον λογοτέχνη- με την κατά πρόσωπο αντιμετώπιση των γεγονότων, όπως αυτά προκύπτουν από αξιόπιστες πηγές: Χωρίς εξωραϊσμούς, χωρίς ψιμύθια, ενίοτε και με λογική απομυθοποίησης, αλλά και χωρίς δαιμονολογίες ή διάθεση καθολικής αποδόμησης, έχοντας ως βάση προσέγγισης πως η πραγματικότητα -όπως και η συμβολή στη διαμόρφωσή της των περισσότερων πλαστουργών Ιστορίας- συνήθως κινείται σε αποχρώσεις του γκρίζου. Σε έναν κόσμο μελετητών ή μόνο γραφιάδων, πολλοί εκ των οποίων ξεκινούν με διάθεση να δικαιώσουν ή να κατακεραυνώσουν, ίσως αυτό ξεχωρίζει…
Το νέο σας βιβλίο «Χωρίς Στέμμα: Η αβασίλευτη του Μεσοπολέμου» αποτελεί συνέχεια του προηγούμενού σας για τη Δίκη των Έξι;
Εν πολλοίς ναι. Και η συγκεκριμένη δίκη (στην ουσία δικαστικός κανιβαλισμός, χωρίς αυτό να δηλοί πως δεν ήταν τεράστια τα πολιτικά λάθη των καταδικασθέντων, έστω και αν αυτοί ήταν οι ήρωες μιας τραγωδίας, της οποίας δεν είχαν τη δυνατότητα να κατευθύνουν τα νήματα) και η αλλαγή πολιτεύματος με συνθήκες, σε κάποιο βαθμό έστω, βιασμού της βούλησης της κοινωνίας, παράλληλα δε το κοινό υπόβαθρο και των δύο δραμάτων, του δικαστικού και του πολιτειακού, που ήταν η βενιζελοστρατοκρατία, όλα αυτά συνέχονται. Διότι όλα ήταν επιμέρους εκδηλώσεις του Εθνικού Διχασμού, ο οποίος είχε από όλες τις πλευρές οδηγήσει στα τάρταρα τον σεβασμό στους θεσμούς. Επρόκειτο για διαδοχικές εκδηλώσεις της κατίσχυσης της βίας σε μια διχασμένη και σχεδόν «άθεσμη» κοινωνία, όπου κυριαρχούσε η ανομία (πρωτίστως με το κοινωνιολογικό περιεχόμενο του όρου όπως το είχε εισαγάγει ο Εμίλ Ντυρκέμ: μια κοινωνία χωρίς κοινά αποδεκτό θεσμικό και αξιακό πλαίσιο).
Θέλετε να φωτίσετε τη συγκεκριμένη περίοδο ή θέλετε να ξαναγράψετε- όπως λένε κάποιοι - την ιστορία;
Την Ιστορία δεν μπορεί να την (ξανα)γράψει ένα άτομο. Αυτό το κάνει η πνευματική ωρίμανση της κοινωνίας, όταν τη καθιστά ικανή να κοιτάξει κατάματα τους μύθους και τους δαίμονές της. (Ο Βενιζέλος ήταν και τα δύο.) Σε αυτό προσπαθώ να έχω μια μικρή συμβολή με το όλο έργο μου, κυρίως με τα ιστορικά -αλλά και τα περί τους θεσμούς ή τις πολιτικές δομές- βιβλία μου.
Επειδή έχετε ασχοληθεί ιδιαίτερα με τις διαιρέσεις και τους διχασμούς που καθόρισαν την πορεία του σύγχρονου ελληνικού κράτους, καταλήγετε σε κάποιο συμπέρασμα; Δεν ξεπερνούμε το παρελθόν ή μας αρέσει να διαφωνούμε με ακραίο τρόπο;
Το αποτύπωμα του παρελθόντος βαραίνει πάντα στην πολιτική συνείδηση όλων των λαών. Και εμποδίζει σε μεγάλο βαθμό και για μεγάλο διάστημα τους λαούς -που πάντα υπερτονίζουν τα εις βάρος τους εγκλήματα των «άλλων», «η κόλαση είναι οι ‘Άλλοι’», έλεγε ο Ζ.-Π. Σαρτρ- να δουν τα δικά τους εγκλήματα. Οι Γάλλοι, για παράδειγμα, μόνο πρόσφατα άρχισαν να βλέπουν κατά πρόσωπο τα εθνικά τους εγκλήματα στην Αλγερία. Παρ΄ ημίν ένα καινούργιο ρεύμα ιστοριογραφίας, στο οποίο θα ήθελα να πιστεύω πως εντάσσομαι, προσπαθεί με την ευκαιρία των επετείων να αναδείξει και τα ελληνικά εγκλήματα. Και κατά των «άλλων» Ελλήνων και κατά γειτονικών λαών. Πάνω στη λογική πως δεν υπάρχει συλλογικό υποκείμενο που στη διαδρομή του χρόνου να μην ενάλλαξε τους ρόλους και του θύματος και του θύτη. (Ο δημοσιογράφος της Καθημερινής Ηλίας Μαγκλίνης, π.χ., αναφέρει τα «κομπολόγια» που κατασκεύαζαν Έλληνες στρατιώτες στη Μ. Ασία από τις θηλές των βιασμένων και δολοφονημένων μουσουλμανίδων.)
Στον παρόντα χρόνο παρατηρείται μια ύφεση πολιτικών παθών και η ακραία αντιπαράθεση της περιόδου των μνημονίων εξαντλείται μεταξύ τρολ στα social media. Μάθαμε, μετά τη διάψευση προσδοκιών που αποδείχτηκαν αυταπάτες, ή απλώς βρισκόμαστε σε ένα διάλειμμα το οποίο κάποια στιγμή θα λήξει και θα επανέλθουν με ένταση οι παλιές διαιρέσεις;
Πιστεύω πως η φοβερή περίοδος 2012-2015 αναβάθμισε στις συνειδήσεις των συμπατριωτών μας την αξία του πραγματισμού έναντι του «ιδεολογισμού». Και αυτό και το πνεύμα της διαπίστωσής σας ερμηνεύει και δημιουργεί την προσδοκία πως δεν θα έχουμε στο μέλλον πολύ μεγάλες αναταράξεις. (Αφού, όπως έλεγε και ο Α. Καίσλερ, «οι πόλεμοι -θα πρόσθετα: διακρατικοί και εμφύλιοι- δεν γίνονται τόσο για συμφέροντα όσο για λέξεις». Επί τη ευκαιρία θυμίζω πως έως πρόσφατα ήμασταν ως λαός έτοιμοι να πολεμήσουμε για ένα όνομα.)
Είσαστε καθηγητής Πανεπιστημίου και γνωρίζετε πάρα πολύ καλά τα ζητήματα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Θεωρείτε ότι το νομοσχέδιο για τα μη κρατικά Πανεπιστήμια είναι αυτό που λείπει για να αναβαθμιστεί η παιδεία στη χώρα;
Το βέβαιο είναι πως όχι μόνο οι φοιτούντες αλλά και οι εργαζόμενοι στα δημόσια πανεπιστήμια -όπως άλλωστε οι περισσότεροι «μοχθούντες» στον δημόσιο τομέα- διακατέχονται από μια λογική μακαριότητας, που προκαλεί ποιοτικό εκπεσμό των οργανισμών που υπηρετούν. Ίσως η ίδρυση ανταγωνιστικών πανεπιστημίων από μη κρατικούς φορείς λειτουργήσει σαν ηλεκτροσόκ για τους «μακάριους». Πρόβλημα, βέβαια, υπάρχει από το συνταγματικό κείμενο (προς αντιμετώπιση του οποίου γίνεται προσφυγή και σε κάποιες λογικές ακροβασίες), ποτέ όμως ένα κείμενο δεν σταμάτησε τη δυναμική της ζωής.
ΜΕΤΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Η σχέση σας με την Καλαμάτα είναι ιδιαίτερη ως τόπος καταγωγής της μητέρας σας. Τι σας αρέσει όταν έρχεστε και τι σας απωθεί; Αν μπορούσατε τι θα αλλάζατε;
Είναι η πόλη στην οποία έκανα τα πρώτα μου βήματα και τα πρώτα μπάνια μου στη θάλασσα. Φοβάμαι πως θα με θεωρήσετε υπέρμετρα «διπλωμάτη» ή υποκριτικά ευγενικό, αλλά μου αρέσουν σχεδόν τα πάντα, μου αρέσει η απέραντη ζεστασιά και δοτικότητα των ανθρώπων, μου αρέσει ακόμη -βλέποντάς το περισσότερο σαν ενδιαφέρον, παρά σαν κουτσομπολιό- και το ότι οι πάντες ξέρουν τα πάντα για τους πάντες. Ειλικρινά σκέφτομαι να μετεγκατασταθώ εδώ. Ίσως με ενοχλεί πως τα υπέροχα νεοκλασικά που έχουν επιβιώσει περιβάλλονται από συχνά αντιαισθητικές πολυκατοικίες. Αλλά εν προκειμένω δεν δικαιούμαι να διαμαρτύρομαι: την πρώτη πολυκατοικία στην πόλη, μεταξύ ΟΤΕ και του τότε κινηματογράφου «Έσπερος», την έχτισε, υπό την εποπτεία και την επιστασία της μητέρας μου, ο παππούς μου, ο φαρμακοποιός Μερμελέχος.
…………….. …………………….. …………………………
Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ
Η παρουσίαση του βιβλίου «Χωρίς Στέμμα: Η αβασίλευτη του Μεσοπολέμου. Ανατομία ενός ιστορικοπολιτικού ατυχήματος» θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 4 Μαρτίου στις 7 μ.μ. στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας. Η συζήτηση θα κινηθεί τόσο στην εποχή την οποία καλύπτει το έργο όσο και στους θεσμικοπολιτικούς παράγοντες που μπορεί να καταστήσουν εύτρωτο το δημοκρατικό πολίτευμα. Στη συζήτηση θα συμμετάσχουν ο Αλέκος Παπαδόπουλος (πρώην υπουργός), ο Άγγελος Συρίγος (αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής, Παντείου Πανεπιστημίου, βουλευτής Α΄ Αθηνών, τ. υπουργός) ο Αντώνης Κλάψης (επίκουρος καθηγητής Τμήματος Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων Πανεπιστημίου Πελοποννήσου), ο Ιωάννης Θεοδωρόπουλος (δικηγόρος, ιστορικός ερευνητής) και ο συγγραφέας Θανάσης Διαμαντόπουλος. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Δήμαρχος Καλαμάτας Θανάσης Βασιλόπουλος.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ
Ο καθηγητής Θανάσης Διαμαντόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1951. Πτυχιούχος της Νομικής Αθηνών (αρχικά του νομικού, μετέπειτα του «πολιτικού» τμήματος) καθώς και της Φιλοσοφικής Αθηνών (τμήματος Φιλοσοφίας - Παιδαγωγικής - Ψυχολογίας, κατεύθυνσης Ψυχολογίας), μεταπτυχιακός διπλωματούχος (D.Ε.Α.) και διδάκτορας Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Paris I - Σορβόννης (στα Συγκριτικά Πολιτικά Συστήματα), διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και, ως προσκεκλημένος καθηγητής, στο Ινστιτούτο Πολιτικών Επιστημών της Λίλλης. Ειδικεύεται στη θεωρία των πολιτικών κομμάτων-κομματικών συστημάτων, όπως επίσης στην ελληνική πολιτική ζωή του 20ού αιώνα και στα εκλογικά συστήματα. Έχει συνεργασθεί επί χρόνια, ως πολιτικός σχολιαστής-αναλυτής, με την "Καθημερινή", τον "Οικονομικό Ταχυδρόμο", τον "Τύπο της Κυριακής" και το ραδιοσταθμό "Αθήνα-9.84". Είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων με θέμα την εξουσία, τα πολιτικά κόμματα και τη σύγχρονη ελληνική πολιτική.
