Κυριακή, 01 Ιανουαρίου 2023 20:41

1η Ιανουαρίου

Του Γιάννη Α. Μπίρη

Το 46 π.Χ. ο Ρωμαίος αυτοκράτορας, Ιούλιος Καίσαρας, καθιέρωσε την 1η Ιανουαρίου ως αρχή του έτους. Αυτή η θέσπιση των Ρωμαίων έγινε αμέσως αποδεκτή σχεδόν από το σύνολο των κατοίκων της δυτικής Ευρώπης. Ο Ιούλιος Καίσαρας βέβαια δεν αποφάσισε αυθαίρετα για την έναρξη και τη διάρκεια του κάθε έτους. Φρόντισε να συμβουλευτεί τον περίφημο αστρονόμο Σωσιγένη από την Αλεξάνδρεια. Αυτός προσδιόρισε τη διάρκεια της περιστροφής της Γης γύρω από τον Ήλιο καθώς και την ονομασία και εναλλαγή των μηνών περίπου όπως τους ξέρουμε σήμερα. Οι σεληνιακοί μήνες δημιουργούσαν όμως έλλειμμα ημερών περίπου 10 ημερών κάθε χρόνο, κάτι που διορθωνότανε με την πρόσθεση ενός επιπλέον, εμβόλιμου δέκατου τρίτου μήνα κάθε τρία χρόνια.

Ένας Σκύθης μοναχός, ο Διονύσιος ο Μικρός που είχε εγκατασταθεί στη Ρώμη, το 525 μ.Χ. εισηγήθηκε την αρίθμηση των ετών από το έτος της γέννησης του Κυρίου. Η εισήγηση του Διονύσιου έγινε δεκτή από όλον τον Χριστιανικό κόσμο αλλά και πέρα από αυτόν και επικράτησε μέχρι σήμερα παγκόσμια, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις των λαών. Μέχρι τότε, η έναρξη της αρίθμηση των ετών σε κάποιες περιοχές και σε διάφορους λαούς, όπως στην αρχαία Αίγυπτο και τη Βαβυλώνα, γινόταν με βάση την ανάρρηση στον θρόνο του εκάστοτε «μωροφιλόδοξου» βασιλιά και τα χρόνια ονομάζονταν με το σημαντικότερο γεγονός του κάθε χρόνου της βασιλείας του. Στους Ασσύριους ο κάθε μήνας έπαιρνε το όνομα κάποιου αξιωματούχου. Στο βασίλειο των Σελευκιδών η αρίθμηση των ετών είχε ξεκινήσει από το 312 π.Χ., όταν ο Σέλευκος κατέκτησε τη Βαβυλώνα.

Η επικράτηση του Χριστιανισμού σε μεγάλο μέρος του κόσμου διέδωσε και την αρίθμηση των ετών από το anno Domini της εισήγησης του Διονύσιου του Μικρού τόσο στους Χριστιανικούς λαούς όσο και στους αλλόδοξους.

Αλλά και στον αρχαιοελληνικό κόσμο, πριν από την επικράτηση του Χριστιανισμού, η κοινή αρίθμηση των ετών σε όλες τις φυλές ήταν εξαιρετικά δύσκολη αφού άλλοι μετρούσαν από την εποχή του μεγάλου κατακλυσμού του Δευκαλίωνα και της Πύρρας, άλλοι από τη γέννηση του Ηρακλή, ή  ή τους Ολυμπιακούς αγώνες. Οι διαφορετικές αριθμήσεις έκαναν φυσικά, εξαιρετικά δύσκολη τη συνεννόηση με τους άλλους γειτονικούς, πολιτισμένους λαούς αλλά και τους βόρειους, «απολίτιστους» λαούς της Ευρώπης.

Σήμερα, με το σύστημα μέτρησης του χρόνου που χρησιμοποιείται με το Γρηγοριανού ημερολόγιο κάθε έτος διαρκεί 365 ημέρες και περίπου έξι ώρες. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα κάθε τέσσερα χρόνια να χάνεται μία ημέρα. Για να διορθωθεί το σφάλμα, ανά τέσσερα χρόνια προστίθεται μία ημέρα στο έτος εκτός από τα έτη που διαιρούνται με το εκατό αλλά όχι και με το τετρακόσια και εκτός από τα έτη που διαιρούνται και με το εκατό αλλά και το τέσσερις χιλιάδες. Η ημέρα που προστέθηκε αρχικά ήταν η έκτη ημέρα πριν τις καλένδες του Μαρτίου δηλαδή η έκτη ημέρα που μετριόταν δυο φορές (bis sextus) από όπου προκύπτει και η ονομασία δίσεκτο. Σήμερα αυτή η επιπλέον ημέρα είναι η 29η Φεβρουαρίου.

Καλή χρονιά!